آشنایی با زخم پای دیابتی

زخم پای دیابتی یکی از اصلی ترین و شایع ترین عوارض بیماری قند خون می باشد. زخم پای دیابتی برای بیماران مشکلات متعددی را ایجاد می کند. گاه زخم پای دیابتی شدید بوده و ممکن است عضو مورد نظر را نیز قطع کنیم. همانطور که میدانید پیشگیری بهتر از درمان است و میتوانید با پیشگیری از بوجود آمدن زخم پای دیابتی جلوگیری کنید.

راه های پیشگیری از زخم پای دیابتی:

1. ترک سیگار و موادمخدر و مصرف الکل
2. پوشیدن کفش مناسب
3. استفاده از جوراب مناسب
4. بررسی هر روز پا که علائم ظاهری جدیدی مانند تاول، بریدگی و ... نداشته باشد
5. کاهش کلسترول بالا و کنترل گلوکز خون

با توجه به پیشرفت علم پزشکی و تغییرات به وجود آمده در علوم مختلف از جمله ژنتیک و مهندسی پزشکی و نانو، درمان زخم پای دیابتی نسبت به قبل راحت تر شده است. انواع پانسمان زخم پای دیابتی وجود دارند که هر کدام از این پانسمان ها، مزایا و نکات خاصی را دارند که هنگام پانسمان بندی، باید تمامی موارد را در نظر بگیریم.

زخم پای دیابتی به چند درجه مختلف تقسیم می شود که از نظر عمق زخم و شرایط آن، از زخم معمولی یا سطحی تا زخم بسیار شدید طبقه بندی می شوند. بیماری قند، مشکلات و عوارض خاصی را برای افراد ایجاد می کنند و برای جلوگیری از ابتلا به این بیماری، باید از سیگار کشیدن، زیاد خوردن و چاقی بیش از حد، مصرف مشروبات الکلی و شکر، جلوگیری شود.

 درجه بندی زخم پای دیابتی به پنج بخش تقسیم می شود. زخم درجه صفر بسیار جزئی می باشد و در واقع فقط شرایط مساعد جهت رشد و آلودگی زخم را دارد. زخم درجه یک بر روی سطح پوست می باشد و هنوز پیشرفت زیادی نکرده است و بر بافت های اطراف پا اثر منفی نگذاشته است.
 زخم درجه دو شدیدتر بوده و به سطح تاندون پا رسیده است، اما هنوز در حد نفوذ به استخوان ها نمی باشد. زخم درجه سه، آغازی بر شدید شدن زخم پای دیابتی محسوب می شود و از این درجه به بعد، مشکلات زیادی بر سر راه بیماران قندی به وجود می آید.

در این حالت زخم، آلودگی ایجاد کرده و معمولا همراه با درد استخوان و آبسه خود را نشان می دهد. زخم درجه چهار که بسیار شدید می باشد، از عفونت استخوان نیز گذشته و بدن را درگیر می کند. در این شرایط معمولا انگشت های پا یا در برخی موارد کف پا، آلوده می شوند.

زخم درجه پنجم شدید ترین نوع زخم می باشد که کل عضو پا را درگیر می کند، به طوری که بافت های پا دچار سوزش و درد شدید می شوند که نشان از آلودگی و عفونت شدید استخوان و بافت های داخلی می باشد.

بررسی انواع زخم پای دیابتی

زخم پای دیابتی در انواع مختلفی وجود دارند که هر کدام درمان مخصوص به خود را دارند که در ذیل به آن ها می پردازیم:

• زخم های نوروپاتیک
• زخم های ایسکمیک
• زخم های نورو ایسکمیک

زخم های نوروپاتیک وقتی رخ می دهد که بافت مورد نظر دچار تنش های عصبی شود و شرایط مساعد برای درگیری اعصاب در محیط مورد نظر وجود داشته باشد.

زخم های نوروپاتیک نوعی زخم هستند که محل مورد نظر را درگیر می کنند و درجات متفاوتی دارند. کلمه نوروپاتیک به معنای درگیری اعصاب در محیط می باشد. یعنی عملکرد سیستم عصبی در بدن دچار مشکل می شود.

زخم های ایسکمیک زخم هایی هستند که خون رسانی بدن را دچار اختلال شدید می کنند. منظور از ایسکمیک به معنای جلوگیری از خون رسانی در داخل شریان های عضو مورد نظر می باشد. معمولا زخم های ایسکمیک در اندام های پایین بدن مانند انگشت و پا خود را نمایان می کنند.

به طور ساده وقتی خون رسانی به بافت مورد نظر قطع شود، سلول ها و اجزای داخلی بافت دچار مشکل شده و اکسیژن رسانی صحیحی صورت نمی گیرد. عواملی مانند التهاب در عضو مورد نظر یا داشتن بیماری هایی که عوارضی مانند کم خونی ایجاد می کنند، در شدت زخم های ایسکمیک موثر می باشند. از نشانه های این نوع زخم می توانیم به تورم اشاره کرد.

 این زخم ها به رنگ های قرمز و زرد و خاکستری و سیاه وجود دارند. افرادی که دچار مشکلات کلیوی و فشار خون هستند و به استعمال دخانیات می پردازند، بیشتر در معرض ابتلا به این نوع از زخم ها هستند.

زخم های نورو ایسکمیک عوارض بسیار شدیدی دارند و زمانی این زخم ها به وجود می آیند که شرایط نوروپاتیک و ایسکمیک به صورت همزمان برای یک بیمار به وجود بیاید.

 هنگامی که سیستم عصبی بدن دچار اختلال شود و عملکرد صحیحی نداشته باشد، و خون رسانی به بافت های عضو مورد نظر از طریق شریان ها، با اختلال مواجه شود، شرایط برای ایجاد زخم های نورو ایسکمیک مهیا می شود. البته گفتنی است که تشخیص به موقع این نوع زخم منجر می شود که مداخلات درمانی موثری صورت گیرد.

انواع پانسمان زخم پای دیابتی 

در این قسمت به انواع پانسمان های زخم پای دیابتی می پردازیم. این موارد عبارتند از:

• پانسمان با چسبندگی پایین
• پانسمان جاذب
• پانسمان ورق هیدروژل
• پانسمان پلیمری نرم
• پانسمان فومی

پانسمان با چسبندگی پایین، نوعی پانسمان می باشد که به صورت مستقیم بر روی زخم مورد نظر، چسبانده می شود. برخی پانسمان ها با چسبندگی پایین به صورت دارویی هستند و موادی مانند پوویدون‌یدین در آن ها استفاده می شود. نوع دیگری از زخم پانسمان وجود دارد که به صورت جاذب هستند.

این نوع از پانسمان ها به صورت مستقیم و جهت جلوگیری از خون ریزی به عنوان یک لایه محافظ عمل می کنند. برای نمونه گاز کتانی جاذب، نمونه ای از این نوع پانسمان محسوب می شود. منظور از پانسمان ورق هیدروژل این است که این نوع پانسمان برای جلوگیری از ترشحات زخم مورد نظر می باشد و به نوعی زخم را تمیز می کند و بهبود می بخشد.

مواد تشکیل دهنده این نوع پانسمان معمولا به صورت نشاسته و کربوکسی متال سلولز هستند و به صورت یک ورق بر روی سطح مورد نظر می چسبند و عفونت زخم را تمیز می کنند. پانسمان پلیمری نرم، نیز نوعی از پانسمان می باشد که معمولا از نوعی پلیمر سیلیکونی ساخته می شود.

 در قسمت بیرونی و خارجی آن، معمولا یک لایه چسبنده وجود دارد و این نوع پانسمان تا حدودی خاصیت جذب را نیز دارد. پانسمان فومی از نوعی پلی اورتان هیدروفیلیک ساخته شده است و هدف از استفاده از این نوع پانسمان، جذب ترشحات و مرطوب کردن محیط زخم می باشد.

پانسمان بیاتین نوعی از پانسمان فومی محسوب می شود و موادی در این نوع پانسمان به کار می روند که قدرت جذب رطوبت را بالا می برند و ترشحات و میکروب های زخم را از بین می برند. شما می توانید با مراجعه به سایت حافظ‌طب که در زمینه لوازم و تجهیزات درمانی و پزشکی فعالیت دارند، محصول مورد نظر خودتان را با توجه به نوع زخم و شرایط خودتان انتخاب کنید.

در این مجموعه اجناس باکیفیت و متنوعی را می توانید پیدا کنید. همچنین این شرکت، جزو برندهای مطرح در زمینه ارائه پانسمان های دیابتی و موارد مرتبط، هستند. برای مثال برای پانسمان فومی می توانید از محصول پانسمان فوم چسب دار سوربکت یا پانسمان فوم پاشنه یورودرم استفاده کنید. این محصولات در مجموعه حافظ‌طب موجود می باشند.

مراقبت های ویژه زخم پای دیابتی

در زیر به برخی موارد مربوط به مراقبت های مخصوص زخم پای دیابتی اشاره می کنیم:

• کنترل قند و رژیم غذایی
• تکمیل درمان
• عدم استعمال دخانیات
• ورزش کردن

 شما بایستی همیشه قند خون خودتان را تحت نظر بگیرید و از رژیم غذایی خاصی استفاده کنید. به توصیه های پزشکتان عمل کنید و حتما از تمام داروهایی که تجویز شده است، استفاده کنید.

فرد دیابتی به هیچ وجه نباید دخانیات مصرف کند، زیرا مشکلات بسیار شدیدی را برای ریه و قلب ایجاد می کند. شاید مهم ترین توصیه پزشکان برای افرادی که زخم پای دیابتی دارند، ورزش کردن می باشد. حتما سعی کنید به صورت مرتب فعالیت کنید. عمل ورزش کردن باعث می شود که خون رسانی و گردش خون به سرعت شکل بگیرد.

ترفندهای خانگی برای مراقبت از زخم پای دیابتی 

ترفندهای خانگی برای محافظت از زخم پای دیابتی شامل موارد زیر هستند:

• روزی چند بار می توانید از ژل آلوئه ورا استفاده کنید.
• می توانید از روغن نارگیل نیز جهت مالش روی زخم استفاده کنید.
• با کمی عسل طبیعی نیز می توانید التیام و عفونت زخم را رفع کنید.
• می توانید از زردچوبه و شیر نیز استفاده کنید و به صورت ترکیب با یکدیگر، روی محل زخم بمالید.

عوامل خطر برای زخم پای دیابتی 

1. گردش خون ضعیف
2. عدم کنترل قند خون 
3. پوشیدن کفش نامناسب
4. پابرهنه راه رفتن