نحوه مراقبت تغذیه ای در جراحی استومی

نحوه مراقبت تغذیه ای در جراحی استومی

در عمل جراحی استومی، ناحیه ای از شکم برش داده می شود و از طریق آن، قسمتی از روده را به دیواره شکم وصل می کنند. بدین صورت ارتباط روده با سطح شکمی( خارج شکمی ) برقرار می گردد. بعد از این جراحی، مواد دفعی به جای مقعد، از طریق این سوراخ روی شکم دفع می شوند. به این سوراخ روی شکم، استوما می گویند و صورتی رنگ می باشد. کلستومی نوعی از جراحی های استومی می باشد.

کیسه های استومی، کیسه هایی هستند که برای جمع آوری و نگه داشتن مواد دفعی استفاده می شوند. این کیسه ها، از طریق چسب اطراف سوراخ، به پوست متصل می شوند و استوما را می پوشانند. گاها به کیسه و قسمتی از آن که به پوست چسبیده شده، دستگاه استومی می گویند. این افراد در هنگام تخلیه مواد دفعی، کنترل ندارند چون در استوما عضله ای وجود ندارد.

 دلایل جراحی استومی:

یکی از دلایل این عمل جراحی، انسداد روده می باشد. گاهی اوقات حرکت پریستالتیسم روده کند یا متوقف می شود. در نتیجه مواد دفعی در روده تجمع می یابند و باعث انسداد آن می شوند. از دیگر دلایل آن کولیت زخمی می باشد که در اثر زخم و التهاب در کولون، ایجاد می شود. یکی دیگر از دلایل آن، بیماری کرون می باشد که نوعی بیماری التهابی می باشد و می تواند از روده تا مقعد را تحت تاثیر قرار دهد. از دلایل دیگر آن می توان به دیورتیکولیت و سرطان و... اشاره کرد.
یکی از نکات مهم در رابطه با این بیماران، رعایت مراقبت تغذیه ای در جراحی استومی می باشد. با ما همراه باشید تا شما را با روش های تغذیه ای در جراحی استوما آشنا کنیم.

چه نوع تغذیه ای را بعد از جراحی استوما داشته باشیم؟

بعد از جراحی، باید مراقبت تغذیه ای در جراحی استوما رعایت گردد. بعد از عمل جراحی، تغذیه این بیماران از طریق مایعات شروع می شود و به تدریج بقیه ی غذاها را در برنامه غذایی بیمار میگنجانند. این بیمار ها باید برنامه غذایی مرتب داشته باشند. باید این بیماران در طی روز، سه وعده غذا یا بیشتر بخورند چون با این وضعیت، استومی خوبتر عمل می کند و باعث تولید گاز کمتر می شود. همچنین در مصرف غذاهای پر فیبر باید احتیاط شود. این غذاها به سختی هضم می شوند، پس باید به خوبی جویده شوند.
 اگر هنگام خوردن هر نوع غذا، دچار یبوست، نفخ یا بوی بد شدید، این غذا را به مدت چند هفته از برنامه غذایی خود حذف کنید و بعدا دوباره اضافه کنید. در رابطه با این بیماران مواظب باشید، که افزایش وزن پیدا نکنند، چون سلامتی آنها را مختل می کند. در این بیماران به دلیل برداشتن کولون، جذب مایعات به خوبی انجام نمی شود. بنابراین احتمال دارد که با کمبود مایعات مواجه شوند. باید در این بیماران بیشتر از حالت معمول، مایعات خورده شود. رعایت مراقبت تغذیه ای در جراحی استومی الزامی می باشد.

تغذیه و رژيم درمانی در جراحی های استومی:

بعضی مواد به طور کامل در معده یا روده هضم نمی شوند و می توانند باعث انسداد شوند. لازم نیست، این مواد از برنامه غذایی حذف شوند، بلکه مقدار کمی از آنها خورده شوند و کاملا جویده شوند. رعایت این مورد، مخصوصا در بیماران ایلئوستومی ضرورت دارد. بعضی از این مواد عبارت اند از: میوه های خشک و اسفناج، نارگیل، کرفس، آناناس، سوسیس، کالباس، پرتقال، ترشیجات، گریپ فروت، خیار، زیتون، فلفل سبز، قارچ، آجیل، نخود فرنگی و ذرت و...
 

یکی از عوارض این جراحی، تولید بوی نامطبوع می باشد. برای جلوگیری از بوی ناخوشایند استوما، می توان از خوشبوکننده های کیسه استومی، استفاده کرد. همچنین بعضی غذاها وجود دارند که باعث تولید بوی ناخوشایند می شوند، که باید آنها را در مراقبت تغذیه ای در جراحی استومی رعایت کرد. بعضی از غذاهایی که باعث تولید بوی بد می شوند، عبارت اند از: تخم مرغ، پیاز، شلغم، الکل، خیار، تربچه، لوبیا، سیر، کافئین، لبو، کلم و لوبیا سبز و... . همچنین مصرف بعضی داروها از جمله آنتی بیوتیک ها، باعث تولید بوی نامطبوع می شوند که در اینصورت باید به پزشک اطلاع دهید. دوغ، جعفری و ماست باعث کاهش بو می شوند، حتما آنها در برنامه غذایی خود قرار دهید.

رژیم غذایی کلستومی:

در بدن همگی افراد به علت فیزیولوژیکی، گاز تولید می شود. با رعایت مراقبت تغذیه ای در جراحی استومی، می توان از نفخ جلوگیری کرد. بعضی از عوامل مانند نوع غذا، چگونگی خوردن و زمان خوردن می تواند در تولید گاز موثر می باشند. سعی کنید برنامه غذایی را به صورت مرتب رعایت کنید، زیرا حذف وعده های غذایی موجب تولید بیشتر گاز می شوند. هنگام غذا خوردن حرف نزنید، چون این کار باعث نفخ می شود. از جویدن آدامس خودداری کنید. ماست، نان سوخاری، بیسکویت ترد و نان تست باعث جلوگیری از نفخ می شوند. بعضی از مواد باعث تولید گاز بیشتر می شوند که عبارت اند از: ماهی، بروکلی، گوشت، غذاهای ادویه دار، کلم، تربچه، پیاز، نوشابه گازدار، شیر، گل کلم، طالبی، خیار، قارچ، انواع قندها، لوبیا، چای بابونه، ذرت و خربزه.

رفع یبوست در استوما:

برای جلوگیری از یبوست، مایعات زیاد مصرف کنید. همچنین غذاهای پرفیبر همچون سبزی، میوه های تازه و غلات و... مصرف کنید. قهوه، شکلات، آب آلو، شیرین بیان و آب لیمو می توانند یبوست را بهبود دهند. همچنین داشتن تحرک و ورزش نیز از یبوست جلوگیری می کنند.

شلی مواد دفعی:

هرچقدر موقعیت استوما بالاتر باشد، مواد دفعی شل تر می باشند. مصرف موادی همچون نوشیدنی های داغ، شکلات، آب انگور، آب سیب، آب آلو، نوشیدنی های کافئین دار، غذاهای پر ادویه، شیرین بیان، سبزی و بروکلی و.. باعث شلی مواد دفعی می شوند و حالت اسهال پیدا می کنند. گنجاندن بعضی مواد در برنامه غذایی، می تواند از اسهال جلوگیری کند. بعضی از این مواد عبارت اند از: موز، کره بادام زمینی، شیر، نان، پوره سیب زمینی، پوره سیب، پنیر، ماکارونی و چای کمرنگ. در صورت وجود اسهال شدید به پزشک مراجعه کنید، چون باعث کاهش شدید الکترولیت ها می شود.

تغییر رنگ مواد دفعی:

بعضی از سبزیجات همچون بروکلی، کلم و اسفناج باعث سیاه شدن مدفوع می شوند. همچنین مصرف چغندر و فلفل قرمز موجب قرمز شدن مدفوع می شوند. گاهی اوقات مواد دفعی به دلیل وجود صفرا سبز رنگ یا زرد رنگ می باشند.
برای جلوگیری از کاهش وزن، افزایش وزن، یبوست و اسهال و.. مراقبت تغذیه ای در جراحی استومی را رعایت کنید. رعایت این موارد باعث بهبودی سریع می شود.