زخم استوما چیست-اطلاعاتی درباره زخم استوما

زخم استوما چیست؟

در برخی مواقع روده بیمار دچار مشکل و یا جراحت می شود که برای بهبودی نیاز است که مدت زمانی بگذرد. در برخی مواقع نیز روده باید برداشته شود. در این مواقع پزشک یک زخم استوما ایجاد می کند. 
از طریق زخم استوما، مواد دفعی از بدن خارج می شود، به جای اینکه دفع از مسیر مقعد انجام شود. پزشک برای ایجاد استومی قسمتی یا همه روده بزرگ را برمی دارد. پزشک یک قسمت از روده بزرگ را از راه شکاف کوچک ایجاد شده بر روی پوست شکم بیمار، بیرون می آورد که به این دهانه، استوما می گویند. 
زخم استوما در روده کوچک را ایلئوستومی و در روده بزرگ را کولوستومی  می گویند. یک کیسه یکبار مصرف بر روی زخم استوما وجود دارد که مواد دفعی را جمع کند. 
زخم استوما ممکن است برای درمان مشکل بیماران مختلف، در هر سن و یا جنسی ایجاد شود. ایجاد این زخم موجب بهبود سلامتی افراد می شود. 
بعد از ایجاد زخم استوما یا کولوستومی بیشتر قسمت های روده وجود دارد. به همین دلیل مواد مغذی موجود در مواد مصرفی به اندازه کافی جذب بدن می شوند. مدفوع در این افراد مانند افراد سالم غلیظ می باشد. 
در کسانی که التهاب استوما یا ایلئوستومی ایجاد شده است، دیگر روده وجود ندارد. بیمار برای جذب مواد مغذی باید همراه با مصرف نوشیدنی ها و خوراکی ها از الکترولیت هم استفاده کند. مدفوع این افراد رقیق می باشد.

دلایل ایجاد استومی:

پزشک جراح جهت درمان مشکلات سیستم گوارشی و یا برای فرصت دادن به بهبود بدن بعد از انجام جراحی، زخم استومی را ایجاد می کند.
زخم استومی به دلیل حذف و وجود مشکل در  یکی از اندام های خاص ایجاد می شود.
1- ابتلا به سرطان روده بزرگ، مثانه و یا رکتوم
2- آسیب به مثانه یا روده کوچک یا بزرگ
3- اختلالات جدی روده مثل کولیت زخمی و یا بیماری کرون
4- وجود عفونت
5- انسداد روده
6- بی اختیاری مدفوع
7- ایجاد دیورتیکولیت: این مشکل زمانی که کیسه های کوچک موجود در روده دچار التهاب می شوند، ایجاد می شود. 

 
ویژگی های زخم اطراف استوما ( استومی ):

- قرمزی اطراف استوما
- وجود احتمال خونریزی
- مرطوب بودن مداوم
- برخی مواقع تکان می خورد. 
- به مرور زمان شکل آن تغییر می کند.
- بدون حس
- بیمار توانایی کنترل آن را ندارد.

راه های درمان عفونت اطراف زخم استوما:

ممکن است در محل زخم استوما، عفونت های باکتریایی و یا قارچی ایجاد شود. باکتری استافیلوکوک باعث بروز عفونت باکتریایی می شود.  این عفونت همراه با علائمی مانند قرمزی و التهاب پوست و تشکیل تاول های متعدد در سطح پوست است که ترشحاتی هم دارند. برای درمان این عفونت باید به طور مرتب زخم ها را با محلول رقیق بتادین تمیز کرد  و پانسمان کرد.
 علاوه بر این مرطوب بودن همیشگی اطراف زخم استوما، موجب بروز عفونت قارچی می شود. این عفونت با علائمی مانند قرمزی و خارش مشخص می شوند. برای درمان عفونت قارچی می توان از پمادهای ضد قارچ استفاده کرد. 

عواملی که باعث ایجاد التهاب استوما می شود، چیست؟

1- اندازه گیری غلط سایز استومی و ایجاد برش اشتباه چسب پایه
2- مصرف محصولات استومی نامناسب با وضعیت استومی بیمار
3- قرار دادن اشتباه محصولات استومی بر روی زخم استوما و نشت مواد زائد بر روی سطح پوست
4- مصرف محصولات استومی نامعتبر و از تاریخ مصرف گذشته
5- در دوران انجام شیمی درمانی ترشحات دفعی اسیدی تر می شود.
6- استفاده از داروهایی که باعث ایجاد حساسیت های پوستی می شود.
7- خشکی پوست

مشکلات پوستی ناشی از استوما:

ممکن است پوست  به وسیله یکی از دلایل زیر تحریک شود:
- ممکن است پوست در تماس با مواد دفعی و یا چسب کیسه استومی تحریک شود. 
- ممکن است پوست به یکی از محصولات استومی، واکنش آلرژیک بدهد.
- اگر کیسه استوما برای مدت طولانی در جای خود بماند، موجب بروز حساسیت پوستی می شود.
- برداشتن ناگهانی کیسه استوما و خمیر آن،  موجب تحریک پوستی می شود.
- هنگامی که پوست اطراف زخم خیلی سفت شده باشد، مشکل ایجاد می شود.
- ممکن است بثورات جلدی به دلیل وجود رطوبت و یا  مصرف داروهای آنتی بیوتیک ایجاد شود. 

مراقبت های پوستی زخم استوما:

- برای درمان مشکلات پوستی ابتدا محل را تمیز بشویید و خشک کنید.
- پودر استوما را بر روی پوست ملتهب شده بریزید. 
- حتما از پمادهای محافظ مصرف کنید.
- از کیسه استومی و خمیر مناسب استفاده کنید. 
- دفعات تعویض کیسه استومی را افزایش دهید. 
 

راه هایی برای مراقبت از زخم استوما:

1- تمیز نگه داشتن زخم استوما
2- استفاده از تجهیزات حرفه ای پزشکی
3- استفاده از سیستم های مختلف کیسه 
4- قبل از تعویض کیسه استومی حتما با متخصص مراقبت از زخم تماس بگیرید.
5- مراقبت از پوست اطراف زخم استوما
6- چک کردن پوست اطراف زخم برای نبودن هرگونه عفونت و مشکلات قارچی
7- از پمادهای چرب و روغنی، دئودورانت ها و خوشبو کننده ها در اطراف زخم استوما استفاده نکنید. این مواد موجب بروز مشکلات پوستی می شود. 
8- برای پوست اطراف زخم استوما از مواد شیمیایی مانند بتادین و استون و یا الکل استفاده نکنید. این مواد موجب ایجاد سوزش زخم می شوند.
9- استفاده از کرم های مرطوب کننده و پودر بچه نیز در اطراف زخم ممنوع است زیرا از چسبیدن کیسه به پوست جلوگیری می کند.
10- برای برطرف کردن کثیفی، فقط باید از آب ولرم و صابون های ملایم استفاده کرد. 

کیسه استومی مناسب برای زخم استوما:

کیسه استومی از محصولات استومی می باشد که برای جمع کردن مواد زائد بدن شامل مدفوع و ادرار کاربرد دارد. این کیسه یک مانع پوستی دارای مواد چسبنده می باشد که به پوست اطراف زخم می چسبد و مانع ریختن مواد دفعی  بر روی پوست می شود.

هنگام تعویض کیسه استومی، حتما موارد زیر را رعایت کنید:

1.  هرگونه مخاط روی استومای خود را پاک کنید.
2.  برای تمیز کردن پوست اطراف استوما از آب گرم، صابون ملایم و یک پارچه شستشو استفاده کنید. (از صابون های حاوی عطر و روغن خودداری کنید).
3.  پوست خود را به خوبی بشویید.
4.  منطقه را کاملا خشک کنید.

علاوه بر تمیز نگه داشتن استومای استومی، حتما روزانه آن را معاینه کنید تا مطمئن شوید طبیعی به نظر می رسد. در صورت مشاهده هرگونه تغییر در اندازه، رنگ یا شکل آن، فوراً با ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی خود تماس بگیرید.

تغذیه مناسب بعد از جراحی زخم استوما:

1- به مدت 6 الی 8 هفته بعد از جراحی، باید از رژیم غذایی حاوی فیبر کمتر استفاده کرد. در این مدت روده متورم می شود. مصرف غذاهای فیبردار جمع شده و موجب انسداد روده باریک می شود. تخلیه این مدفوع سخت از طریق استوما بسیار خطرناک است. 
2- باید غذاها خوب جویده شود.
3- همراه با هر وعده غذایی مایعات نیز مصرف شود.
4- در هر روز 4 الی 6 وعده غذایی با حجم کم استفاده شود.
5- بعد از 8 هفته می توان کم کم فیبر را به رژیم غذایی بیمار اضافه کرد.