داروی درمان زخم بستر

زخم‌های فشاری که به‌عنوان زخم بستر، زخم‌های پوستی و آسیب‌های فشاری نیز شناخته می‌شوند، شامل نواحی موضعی آسیب‌دیده‌ی پوست یا بافت زیرین یا هر دو هستند. طیف وسیعی از درمان‌های دارای خواص ضد میکروبی، از جمله پانسمان‌های آغشته شده به داروهای درمانی، به طور گسترده در درمان زخم‌های فشاری استفاده می‌شود. برای تسهیل تصمیم‌گیری در مورد استفاده از درمان‌های ضدعفونی‌کننده یا آنتی‌بیوتیکی در درمان زخم‌های فشاری، یک مرور کلی موردنیاز است که به بررسی استفاده از داروهای اثربخش درمان زخم بستر (آنتی‌سپتیک‌ها و آنتی‌بیوتیک‌ها و انواع مختلف پانسمان‌ها و داروهای موضعی) می‌پردازد. 

اثربخشی دارو در درمان زخم بستر

با وجود روش‌های جدید برای پیشگیری از ایجاد زخم فشار، بسیاری از افراد دچار این عارضه می‌شوند.افرادی که دچار بیماری دیابت هستند و معلولین در معرض خطر زخم بستر قرار می‌گیرند. درصورتی‌که زخم عمیق نشده باشد، با دارو قابل‌درمان است. داروهای اثربخش درمان زخم بستر به دو صورت گیاهی و شیمیایی تولید می‌شوند. درمان‌های گیاهی شامل درمان با مواردی مثل زردچوبه، آلوئه ورا، روغن نارگیل، عسل و ... هستند. اما داروهای شیمیایی همواره مورد تائید متخصصان بوده‌اند. استفاده از پمادهای محافظت‌کننده‌ی موضعی و همچنین پانسمان‌های نوین بسیار اثربخش است. برای کنترل درد ناشی از زخم می‌توان از داروهای مسکن مانند ایبوپروفن و ناپروکسن استفاده کرد. روش‌های کنترل و درمان زخم فشار عبارت‌اند از: کاهش فشار روی پوست، پاک‌سازی بافت مرده، پاک‌سازی زخم، کنترل عفونت و پانسمان زخم.

درمان زخم بستر

هنگامی‌که یک زخم ایجاد می‌شود، بررسی زخم (به‌عنوان مثال بررسی اندازه، محل، بافت اسکار، بو و عفونت) و مرحله‌بندی زخم (I تا IV) برای ارزیابی ضروری است. درمان زخم شامل کنترل عفونت‌های موضعی، برداشتن بافت مرده (دبریدمان) و حفظ رطوبت محیط برای بهبود زخم می‌شود. دبریدمان زمانی لازم است که بافت مرده (نکروزه) وجود داشته باشد و زخم با پانسمان درمان نشود. در صورت بروز سلولیت یا سپسیس پیشرفته باید فوراً دبریدمان انجام شود. روش انجام دبریدمان می‌تواند به‌صورت جراحی، اتولیز(درمان آنزیمی) و یا شیمیایی(درمان دارویی) باشد. پاک‌سازی زخم، ترجیحاً با نرمال سالین (سرم شستشو) و پانسمان‌های مناسب، یکی از روش‌های اصلی درمان زخم‌ بستر است. بار باکتریایی را می‌توان با پاک‌سازی کنترل کرد. اگر بعد از چهارده روز بهبود زخم حاصل نشد، باید آنتی‌بیوتیک‌های موضعی در نظر گرفته شود. آنتی‌بیوتیک‌های سیستمیک در بیماران مبتلا به سلولیت پیشرفته، استئومیلیت یا عفونت سیستمیک استفاده می‌شود.

مرحله‌بندی 

زخم‌های فشاری بر اساس شدت علائم گروه‌بندی می‌شوند. مرحله I خفیف‌ترین مرحله است. مرحله IV بدترین است.
   

1. مرحله I: ناحیه قرمز و دردناک روی پوست ایجاد می‌شود که با فشار دادن سفید نمی‌شود. این نشانه آن است که زخم فشاری در حال شکل‌گیری است. پوست ممکن است گرم یا خنک، سفت یا نرم باشد.
      
2. مرحله II: پوست تاول می‌زند یا زخم باز تشکیل می‌دهد. ناحیه اطراف زخم ممکن است قرمز و تحریک‌شده باشد.
      
3. مرحله III: در پوست یک سوراخ باز و فرورفته به نام دهانه ایجاد می‌شود. بافت زیر پوست آسیب می‌بیند. ممکن است چربی بدن در دهانه‌ی زخم مشاهده شود.
      
4. مرحله IV: زخم فشاری به‌قدری عمیق شده است که به عضله و استخوان و گاهی اوقات به تاندون‌ها و مفاصل آسیب وارد می‌کند.
   زخم‌های فشاری شدید ممکن است به‌خودی‌خود بهبود پیدا نکنند. در این صورت ممکن است برای بستن زخم، تسریع بهبود و به حداقل رساندن خطر عفونت، به جراحی نیاز باشد. داروهای اثربخش درمان زخم بستر برای جلوگیری از پیشرفت زخم توسط درمانگرها توصیه می‌شوند.

نواحی در معرض خطر 

زخم‌های فشاری معمولاً در جایی شکل می‌گیرند که پوست نواحی استخوانی را می‌پوشاند، مانند:

• پشت سر و گوش‌ها
• شانه 
• آرنج
• پهلوها
• قسمت باسن و پایین کمر
• داخل زانو
• پاشنه

درمان زخم بستر با آنتی‌بیوتیک

آنتی‌بیوتیک‌ها از داروهای اثربخش درمان زخم بستر هستند برای درمان زخم عفونی جدی، آنتی‌بیوتیک‌ها به دو صورت موضعی یا خوراکی تجویز می‌شود. آنتی‌بیوتیک‌ها موجب توقف یا کاهش سرعت رشد ارگانیسم‌های عامل عفونت می‌شوند. این داروها با کاستن و از بین بردن چرک، زخم را التیام می‌بخشند. 

درمان زخم بستر با استفاده از بروزترین روش‌های دارویی

امروزه داروهای اثربخش درمان زخم بستر با تأثیر و سرعت درمان بالا تولید و عرضه می‌شوند. برای مثال پانسمان‌های نوین زخم که علاوه بر ایجاد یک پوشش محافظتی، با ترکیبات درمانی خود، روند بهبود زخم را بسیار سرعت می‌بخشند(آلژینات ها، کلاژن ها، پانسمان فوم، پانسمان عسل، پانسمان هیدروکلوئید، پانسمان هیدروژل، پانسمان جاذب، فیلم شفاف). علاوه بر این ، روش‌های درمانی جدیدی مانند اکسیژن‌تراپی، اوزون تراپی، لیزر تراپی، وکیوم تراپی، لارو درمانی و پی آر پی نیز برای درمان این عارضه ابداع‌شده‌اند. داروهای اثربخش درمان زخم بستر تأثیر بی‌نظیری در علاج این عارضه دارند.

اثربخش‌ترین راهکار‌ها برای درمان زخم بستر

•  استفاده از داروهای اثربخش درمان زخم بستر را در اولویت قرار دهید.
•  فشار وارده بر ناحیه را کاهش دهید.
•  اولین قدم در درمان زخم بستر، کاهش فشار و اصطکاک ناشی از آن است. روش‌های کاهش فشار عبارت‌اند از:
     
•  تغییر موقعیت: موقعیت‌ خود را اغلب تغییر دهید. اگر روی ویلچر هستید، سعی کنید هر پانزده دقیقه موقعیت خود را تغییر دهید. اگر در رختخواب هستید، باید هر دو ساعت یک‌بار جابه‌جا شوید.
    استفاده از سطوح نگه‌دارنده: از تشک، تخت و بالشتک‌های مخصوصی استفاده کنید. این ابزار به شما کمک می‌کند که طوری بنشینید یا دراز بکشید که از پوست آسیب‌پذیر محافظت شود.

• از آسیب یا اصطکاک بیشتر جلوگیری کنید.
     
•  ملحفه‌های خود را به پودر آغشته کنید تا پوست در رختخواب روی آن‌ها ساییده نشود.
     
• هنگام حرکت در موقعیت‌ها از سُرخوردن خودداری کنید. سعی کنید از موقعیت‌هایی که بر زخم شما فشار وارد می‌کند اجتناب کنید.
•  قدم دوم پاک‌سازی و پانسمان زخم است. طبق دستور درمانگر خود از زخم مراقبت کنید. زخم را تمیز نگه‌دارید تا از عفونت جلوگیری شود. هر بار که پانسمان را عوض می‌کنید، زخم را تمیز کنید.

•  می‌توانید ناحیه را به‌آرامی با آب و صابون ملایم بشویید. در صورت نیاز، از یک مانع رطوبت برای محافظت از ناحیه‌ی زخم در برابر مایعات بدن استفاده کنید.
     
•  زخم‌های فشار مرحله دوم باید با آب‌نمک (سالین) شستشو داده شوند تا بافت شل و مرده از بین برود
     
•  از پاک‌کننده‌های پراکسید هیدروژن یا ید استفاده نکنید. آن‌ها می‌توانند به پوست آسیب برسانند.
     
•  زخم را با یک پانسمان مخصوص بپوشانید. این از عفونت محافظت می‌کند و به مرطوب نگه‌داشتن زخم کمک می‌کند تا بتواند التیام یابد.
•  از پانسمان‌های نوین و به‌روزترین داروهای اثربخش درمان زخم بستر استفاده کنید.
     
•  اکثر زخم‌های مرحله III و IV توسط درمانگر شما درمان می‌شوند. از او دستورالعمل‌های خاص برای مراقبت در منزل را جویا شوید.
     
•  با پاک کردن و مرطوب نگه‌داشتن پوست از سلامت پوست خود مراقبت کنید.
     
•  هر روز پوست خود را بررسی کنید. از مراقب خود یا شخصی که به او اعتماد دارید بخواهید مناطقی که نمی‌توانید ببینید را بررسی کند.
     
•  اگر زخم فشاری تغییر کرد یا زخم جدیدی ایجاد شد، به پزشک خود اطلاع دهید.
   
•  مراقب سلامتی خود باشید.
     
•  غذاهای سالم بخورید. تغذیه مناسب به بهبودی شما کمک می‌کند.
   
•  وزن خود را کنترل کنید.
     
•  به ‌اندازه کافی بخوابید.
   
•  با درمانگر خود درباره‌ی انجام حرکات کششی ملایم یا ورزش‌های سبک مشورت کنید. در صورت تائید درمانگر، این حرکات می‌توانند به بهبود گردش خون کمک کنند.
•  پوست نزدیک زخم یا روی زخم را ماساژ ندهید. این کار می‌تواند باعث آسیب بیشتر شود. از کوسن‌های دونات یا حلقه‌ای شکل استفاده نکنید. آن‌ها جریان خون در ناحیه‌ی زخم را کاهش می‌دهند و ممکن است باعث ایجاد یا تشدید زخم شوند.

انواع پانسمان پیشگیری از زخم

• انواع محصولات پانسمان پیشگیری از زخم

1. آلژینات
2. هیدروکلوئید

1. فوم
2. هیدروژل
3. فیلم ترانسپارنت
4. پانسمان‌ چسبدار