راه های مراقبت از زخم بستر

راه های مراقبت از زخم بستر

زخم بستر Bedsore یا زخم فشاری Pressure sore در پوست و بخش‌های نرم بدن ایجاد می‌شود. آسیب پوست زمانی رخ می‌دهد که پوست به صورت مداوم و طولانی‌مدت تحت فشار باشد و خون کافی به آن نرسد. زخم فشاری معمولا در جایی از بدن به وجود می‌آید که پوست روی یک برجستگی استخوانی قرار دارد. اگر این قسمت به مدت طولانی تحت فشار باشد، دچار زخم فشاری خواهد شد.

راز پیشگیری و درمان زخم بستر، مراقبت از پوست است.

افرادی که به علت عارضه‌ای نمی‌توانند تحرک زیادی داشته باشند، در معرض خطر زخم فشاری هستند. خطر آسیب بدن از طریق زخم فشاری برای افراد فلج‌شده و بیمارانی که در اغماء به سر می‌برند، بیشتر است. همچنین سالمندانی که تحرک کمی دارند و افرادی که روی صندلی چرخ‌دار (ویلچر) می‌نشینند، ممکن است دچار زخم فشاری شوند.

بیماری‌هایی مثل دیابت در ایجاد زخم بستر و زخم فشاری مؤثرند، چون خونرسانی و تغذیه پوست را با مشکل مواجه می‌کنند و خطر زخم بستر و زخم فشاری را افزایش می‌دهد.
کسانی که نمی‌توانند ادرار یا مدفوع خود را کنترل کنند، به نوعی دیگر در معرض خطر زخم بستر و زخم فشاری هستند. وقتی پوست به صورت طولانی‌مدت در معرض ادرار و مدفوع قرار بگیرد، آسیب‌پذیرتر خواهد بود.

سوءتغذیه نیز باعث می‌شود پوست ضعیف و آسیب‌پذیر شود. با از دست رفتن سلامتی پوست، احتمالِ به وجود آمدن زخم بستر و زخم فشاری بیشتر می‌شود.
کشیدن سیگار مانع می‌شود که خون به مقدار کافی به پوست برسد. در چنین حالتی پوست دچار کمبود اکسیژن می‌شود و احتمال ایجاد زخم بستر و زخم فشاری در آن افزایش می‌یابد.

راهنمای پیشگیری از زخم فشاری

افرادی که از صندلی چرخدار (ویلچر) استفاده می‌کنند، ممکن است در این قسمت‌های پوست و بافت بدن دچار زخم فشاری شوند:

1.  روی برجستگی باسن، بین دو برجستگی باسن (ساکروم) و دنبالچه (پشت استخوان خاجی)
2. ستون فقرات و تیغه‌های شانه (پشت استخوان‌های کتف)
3.  پشت پاها و بازوها، در جاهایی که روی صندلی چرخدار قرار می‌گیرند (پوست روی ساعد و ران)
4. پوشیدن طولانی‌مدت کفش نیز می‌تواند در پای بیماران ویلچری زخم فشاری ایجاد کند.

بیماری که روی صندلی چرخ‌دار است، باید به صورت مداوم وضعیت نشستن خود را تغییر دهد. او باید هر پانزده دقیقه وزنش را از یک سمت صندلی به سمت دیگر بیاندازد تا خونرسانی به بافت‌های نشیمنگاهش دچار اختلال نشود. همچنین باید هر یک ساعت وضعیت نشستن خود را تغییر بیشتری بدهد. بیمار باید خودش را بالا بکشد و چند ثانیه از صندلی جدا نگه دارد تا بافت‌های بدن او از فشار خارج شوند و خون در آن‌ها به جریان بیفتد. اگر خودش نمی‌تواند، باید شخصی کمکش کند.
می‌توان صندلی چرخ‌دار مخصوص نیز استفاده کرد. می‌توان شیب این صندلی‌ها را تغییر داد تا فشاری که به مناطقی از بدن وارد می‌آید، کم شود.
استفاده از بالشتک‌ها و کوسن‌های مخصوص در محل نشستن بیمار، کمک می‌کند فشار پخش شود و مانع ایجاد زخم فشاری گردد. این وسایل کمک می‌کنند خونرسانی در بخش‌های زیرین بدن بهتر صورت گیرد.

کسانی که نمی‌توانند ادرار و مدفوع خود را کنترل کنند، باید از کرم‌های مخصوصی استفاده کنند که مانع مرطوب شدن پوست می‌شوند. اگر پوست به صورت مداوم مرطوب و آلوده باشد، بیشتر در خطر زخم فشاری قرار دارد.

راهنمای پیشگیری از زخم بستر

افرادی که به مدت طولانی در بستر هستند، در این قسمت‌ها برایشان زخم بستر ایجاد می‌شود:

1.  باسن و بخش روی استخوان دنبالچه و کمر و مفصل ران
2. پشت پاشنه و مچ پا و ناحیه نرم پشت زانو
3.  تیغه‌های شانه (پشت استخوان‌های کتف)
4. پشت و کناره‌های سر

برای جلوگیری از ایجاد زخم بستر، نباید اجازه داد که به پوست و بافت بدن فشار مداوم وارد بیاید. هر روز باید بدن بیمار از سر تا پا با دقت بررسی شود؛ مبادا زخم بستر در حال شکل‌گیری باشد. بخش‌هایی از بدن که پوست روی استخوان قرار گرفته، با دقت بیشتری بررسی شود؛ چون این مناطق بیشتر در معرض خطر زخم بستر هستند.
بیمار یا سالمندی که به صورت شبانه روزی در بستر است نیز در معرض خطر زخم بستر می‌باشد. لازم است وضعیت بدنی چنین شخصی، هر چند ساعت یک بار تغییر کند. اگر خودش دچار مشکلات حرکتی است، پرستار باید هر چند ساعت یک بار بدن او را بچرخاند و در وضعیت جدید قرار دهد. 
استفاده از تخت تنظیم‌شونده می‌تواند باعث جلوگیری از به وجود آمدن زخم بستر شود. تخت‌هایی وجود دارند که می‌توان نیمه بالایی آن‌ها را بالا آورد. قرار دادن این تخت‌ها در شیب سی درجه، فشار بر بافت‌های زیرین بدن را تغییر می‌دهد و مانع از ایجاد زخم بستر می‌شود.

زخم بستر و راهنمای مراقبت از آن

برای مراقبت از زخم بستر یا همان زخم فشاری، باید از راهنمای مراقبت از زخم فشاری skw پیروی نمود. راه های مراقبت از زخم فشاری akw به صورت کلی عبارتند از:

1. از بین بردن عامل ایجادکننده
2.  شست‌وشو و پانسمان زخم
3.  جلوگیری از عفونی‌شدن زخم
4.  تغذیه مناسب
5. رعایت بهداشت

مراقبت از زخم بستر

1.  اولین کار برای مراقبت از زخم بستر از بین بردن عامل ایجادکننده آن است. باید فشار و اصطکاکی که به پوست وارد می‌آید را کاهش داد تا وضعیت زخم بستر یا زخم فشاری بدتر نشود و شرایط برای بهبود آن مساعد گردد. این کار به منظور مراقبت از زخم فشاری pkw  ضرورت دارد.
2.  اگر پوستِ آسیب‌دیده نشکسته و زخم سر باز نکرده باشد، برای مراقبت از زخم بستر باید آن را شست. برای این کار، بافت آسیب دیده را به صورت ملایم با آب یا سالین (محلول آب نمک) شسته و خشک می‌کنیم. سپس پانسمان زخم صورت می‌گیرد. پانسمان زخم باید به صورت مکرر عوض گردد و در هر بار عوض‌کردن، زخم شسته شود.
3.  اگر بیمار کنترل ادرار و مدفوع خود را ندارد، نباید ادرار و مدفوعش پوستش را آلوده کند. برای این کار می‌توان از کرم‌های مخصوصی استفاده کرد که چرب هستند و نمی‌گذارند پوست مرطوب شود.
4.  زمانی که زخم فشاری شدید باشد، باید مواظب بود عفونی نشود. بافت‌های آسیب‌دیده و مرده باید از زخم دور شوند. این کار با شستن و گاه با بریدن این بخش‌ها توسط پرستار انجام می‌شود.
5.  تغذیه مناسب، سرعت بهبود زخم فشاری را افزایش می‌دهد.
6.  زخم فشاری دردآلود است. برای مراقبت از زخم بستر کاهش درد لازم است. به این منظور از داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی و پمادهای موضعی استفاده می‌شود. این داروها نباید خودسرانه استفاده شوند.
7.  رعایت بهداشت بستر بیمار می‌تواند در پیشگیری و نیز بهبود زخم فشاری مؤثر باشد.

سرم شستشوی زخم در مدل های مختلفی توسط شرکت های سازنده تولید می شوند. هر کدام این محصول ضدعفونی زخم، ویژگی ها، ترکیبات و کاربرد خاص خود را دارند. شستشوی زخم در برخی موارد کاری کاملا تخصصی است. از این رو هنگام برای انتخاب  سرم شستشوی زخم باید به راهنما و کاربرد آن دقت شود تا متناسب با نوع زخم، محلول ضدعفونی کننده خریداری گردد.